Διαμόρφωση οικίας για ΑΜΕΑ

Όταν γίνεται ο σχεδιασμός και η αρχιτεκτονική-διακοσμητική μελέτη μιας οικίας είναι σκόπιμο να λαμβάνονται υπ’ όψιν και τα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες (ΑΜΕΑ) που πιθανώς να στεγάζονται προσωρινά ή μόνιμα στο περιβάλλον της. Άτομα με ειδικές ανάγκες θεωρούνται όλα τα άτομα με μόνιμη ή παροδική αναπηρία καθώς και κάποιοι ηλικιωμένοι. 
Ο σημαντικότερος παράγοντας στη χρήση του περιβάλλοντα χώρου από ΑΜΕΑ και κατ’ επέκταση απ’ όλους, είναι η ασφάλεια που θα πρέπει να παρέχεται τόσο από το σχεδιασμό όσο και από τα υλικά που χρησιμοποιούνται καθώς και από τον τρόπο με τον οποίο γίνονται όλες οι κατασκευές.

Για τα καθιστικά ο χώρος που απαιτείται δεν χρειάζεται να είναι μεγαλύτερος από τις συνηθισμένες διαστάσεις όμως η διάταξη των επίπλων θα πρέπει να εξασφαλίζει την ελεύθερη κυκλοφορία. Τα καθίσματα (καναπέδες, πολυθρόνες) συστήνεται να βρίσκονται σε ύψος 40-50 εκ. από το έδαφος, εκτός από τις περιπτώσεις όπου τα άτομα δυσκολεύονται να σηκωθούν, οπότε το κάθισμα πρέπει να τοποθετείται αρκετά ψηλά. Προτείνεται η έκταση των στηριγμάτων των χεριών μπροστά ώστε να διευκολύνεται η στήριξη όταν ένα άτομο επιθυμεί να σταθεί όρθιο. Στηρίγματα φορητά ή πτυσσόμενα για τα πόδια ή τη μέση θεωρούνται εξίσου αναγκαία.

Στο χώρο του υπνοδωματίου τα έπιπλα θα πρέπει να περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα ώστε να εξοικονομείται ωφέλιμος χώρος μέσα στο δωμάτιο. Τα κρεβάτια προτείνεται να βρίσκονται στο ύψος του καθίσματος ενός αμαξιδίου (48 εκ.) ενώ για τα κατάκοιτα άτομα, ιδανικές θεωρούνται οι κλίνες με ρυθμιζόμενο ύψος. Αποθηκευτικοί χώροι και πτυσσόμενα ράφια κάτω από το κρεβάτι είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την εξυπηρέτηση ατόμων που ντύνονται και γδύνονται καθισμένα ή ξαπλωμένα στο κρεβάτι.

Για την κατασκευή της κουζίνας συνιστάται η διάταξη σχήματος Π καθώς επιτρέπει τη μεταφορά υλικών και σκευών σύροντας τα από πάγκο σε πάγκο χωρίς να χρειάζεται να σηκωθούν στα χέρια. Προτιμώνται ρηχά ράφια και ντουλάπια σε χαμηλά επίπεδα για την εύκολη χρήση τους απ’ όλους. Ψηλά ράφια επιτρέπονται μόνο για την αποθήκευση αντικειμένων που χρησιμοποιούνται σπάνια. Ιδανική θεωρείται η κατασκευή συρόμενων σανίδων κάτω από τους πάγκους για χρήση πρόσθετων και ευκολόχρηστων επιφανειών εργασίας. Οι διακόπτες λειτουργίας των συσκευών θα πρέπει να βρίσκονται στην μπροστινή πλευρά και να συνοδεύονται πάντα από φωτεινό σήμα που θα υποδεικνύει τη χρήση τους. Για τα άτομα με προβλήματα στην όραση διατίθενται στο χώρο της αγοράς ηλεκτρικές συσκευές με ηχητικές ειδοποιήσεις και ανάγλυφο χειρισμό λειτουργίας.

Στις κατοικίες όπου η νοικοκυρά είναι άτομο με ειδικές ανάγκες, ο χώρος του φαγητού θα πρέπει να βρίσκεται εντός της κουζίνας ή έστω σε άμεση επικοινωνία με αυτή. Το ύψος των τραπεζιών συστήνεται να είναι 67 εκ.  και το μέγιστο πλάτος του 1 μέτρο, ενώ προτείνονται επίσης και κατασκευές ρυθμιζόμενου ύψους. Στη διαμόρφωση των τραπεζιών θα πρέπει να αποφεύγονται οι χιαστοί σύνδεσμοι μεταξύ των ποδιών. Οι πόρτες των δωματίων πρέπει να ανοίγουν και προς τις δυο κατευθύνσεις, ενώ σε ότι αφορά τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις και τους διακόπτες ενδείκνυται η ενδιάμεση τοποθέτησή τους στους τοίχους ώστε να είναι προσιτοί εύκολα απ’ όλους μέσα σε μια οικία.

Για τους χώρους υγιεινής, όπου τα τετραγωνικά το επιτρέπουν είναι σκόπιμο να προβλέπεται ιδιαίτερος χώρος με λεκάνη WC και νιπτήρα, όταν συγκατοικούν και άλλα άτομα χωρίς προβλήματα διακίνησης. Διαφορετικά ο χώρος του κοινού μπάνιου θα πρέπει να είναι ευκολόχρηστος από τα ΑΜΕΑ  που τον χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση. 

Ενδείκνυται η τοποθέτηση ειδικού νιπτήρα του εμπορίου με μεταβλητό ύψος, ενώ ο τύπος και η μορφή της λεκάνης μπορούν να ποικίλουν σύμφωνα με τις δυνατότητες της αγοράς, αρκεί το ύψος του καθίσματος να βρίσκεται μεταξύ 47-50 εκ. από το δάπεδο.
Για την υγιεινή του σώματος συστήνεται η κατασκευή ντους με αντιολισθηρό δάπεδο, χωρίς υψομετρική διαφορά και με μπαταρία μεταβαλλόμενου ύψους πάνω σε κατακόρυφο επιτοίχιο σωλήνα.

Τα παράθυρα πρέπει να εξασφαλίζουν περισσότερη θέα, να μην έχουν από κάτω θερμαντικά σώματα και να βρίσκονται σε ύψος που να μπορεί να βλέπει κανείς έξω ενώ είναι καθιστός. Σε οικίες όπου υπάρχουν διαφοροποιήσεις εσωτερικών επιπέδων θα πρέπει να προβλέπεται η κατασκευή ραμπών (φορητών, κυλιόμενων, μόνιμων) ή μικρών αναβατορίων για την άνετη μετακίνηση των ΑΜΕΑ. Σε περιπτώσεις μεζονέτων ενδείκνυται η τοποθέτηση ανελκυστήρων κλίμακας ή εσωτερικών ασανσέρ για την εύκολη μεταφορά των ατόμων που χρησιμοποιούν αμαξίδιο ή έχουν κινητικά προβλήματα. Σχετικά με τη μορφολογία του δαπέδου θα πρέπει να αποφεύγεται η διαμόρφωση αρμών σε μέγεθος τέτοιο που να δημιουργεί κραδασμούς στην κίνηση των αναπηρικών αμαξιδίων ή ανατροπές στη βάδιση των ΑΜΕΑ. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στο θέμα της ολισθηρότητας του δαπέδου σε συνάρτηση τόσο της υφής του υλικού όσο και του ανάγλυφου της επιφάνειάς του.

Φροντίστε για την κατάργηση των αρχιτεκτονικών φραγμών και όλων εκείνων των παραγόντων που πιθανώς να εμποδίζουν την αυτόνομη διακίνηση και διαβίωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες μέσα σε ένα οίκημα. Δημιουργήστε χώρους άνετους και πάνω απ’ όλα προστατευμένους από κάθε πιθανό κίνδυνο.

Πηγή:4myhouse.gr